Leestijd: 3 minuten

Voordat het synchroonzwemmen (eerst ook wel kunstzwemmen genoemd) als wedstrijdsport werd geïntroduceerd, stond deze sport onder de naam figuurzwemmen of figuurdrijven bekend. Het wedstrijdelement was bij deze sport van ondergeschikt belang.

In 1949 verscheen het boekje Figuurzwemmen op initiatief van de Nederlandse Culturele Sportbond (NCS). De NCS is (ook nu nog) de “tegenhanger” van de (K)NZB. De meeste aangesloten zwemverenigingen hebben Watervrienden als onderdeel in hun naam.

Volgens auteurs Rie Bekker en Piet Mooijman wordt het figuurzwemmen al sinds ongeveer 1930 door Watervrienden-zwemverenigingen met veel succes beoefend en gedemonstreerd.

Samenwerking

Figuurzwemmen wordt in die tijd gezien als een opluisteringnummer voor een zwemfeest of zwemwedstrijd. Of, zoals de schrijvers zo mooi schrijven: “Bij het figuurzwemmen gaat het niet om de winstpuntjes. Hier wordt van de beoefenaarsters gevraagd om met elkaar iets moois te beleven en te bieden.

Allen zijn onderworpen aan de technische leiding en dit vraagt van ieder de nodige discipline, verdraagzaamheid en gemeenschapszin. Maar het zal aan allen de grootste voldoening schenken om gezamenlijk iets moois te bereiken, waardoor ook het verantwoordelijkheidsgevoel wordt versterkt.

Het is zeker van opvoedende waarde, dat een groep beoefenaarsters laat zien, wat geregelde oefening, discipline en gemeenschapszin, zonder kans op winst, tezamen hebben bereikt”.

Propagandistische waarde

En zo gaan de stichtelijke woorden nog even door met met zaken als de propagandistische waarde voor het dameszwemmen, het voordeel wat vrouwen hebben bij het drijven en het feit dat meisjes en vrouwen met figuurzwemmen een nieuwe kans krijgen om met elkaar duidelijk te demonstreren wat het vrouwelijk geslacht op eigen terrein kan bereiken. Kortom: het boekje biedt een fantastisch tijdsbeeld en had als doel verenigingen uit die tijd een basis geven om te starten met het figuurzwemmen. Onderwerpen als:

• Voorbereidende oefeningen in het water
• De zwemslag waarmee gezwommen wordt
• De opbouw van figuren
• De verbindingen van een figuur
• Beschrijvingen van figuren en de opbouw ervan in het water

komen aan bod en niet te vergeten een beschrijving om zelf figuurtjes uit papier of dun carton te knippen. “Ga nu eens passen en laat uw fantasie de vrije loop!”

Veel afbeeldingen

Het grootste deel van het boekje bestaat echter uit 73 getekende figuren voor verschillende aantallen deelneemsters.
Een kleine zoektocht op internet levert een paar interessante sites op:

• De eerste keer dat figuurzwemmen in de krant wordt genoemd is op 28 juni 1887. Het nieuws van den dag : kleine courant en ook in het Algemeen Handelsblad
• Op de speciale synchroonzwem-site van mijn oude zwemclub DSZ, staan veel foto’s van DVZ (één van de drie fusieverenigingen waaruit DSZ in 1973 is ontstaan). Ik herinner me nog de demonstraties tijdens clubkampioenschappen en de All-in wedstrijd in de jaren ’70 en ’80.

Uiteraard was figuurzwemmen ook in andere landen in zwang, zoals bijvoorbeeld Duitsland en de USA. Hierboven heb ik mij echter beperkt tot de Nederlandse situatie!