Dit boek (140 pag.) verscheen op 22 mei 2015 bij uitgeverij Boekscout. De onderstaande beschrijving heeft betrekking op de 2e druk uit 2016. De uitgave is direct via de uitgever beschikbaar voor € 16,75.
Zwemmen, zwemmen, zwemmen
Monique Wildschut start op 10 jarige leeftijd met wedstrijdzwemmen, langebaanzwemmen (open water) en waterpolo bij Njord ’59. Onder leiding van trainer George Sieverdink wordt er met een klein clubje fanatieke zwemmers keihard getraind, liefst tweemaal per dag.
Al dat trainen heeft wel resultaat. Er worden nationale titels behaald bij het wedstrijdzwemmen en open water zwemmen en er is promotie naar de Hoofdklasse waterpolo. Wildschut blinkt vooral uit op afstanden langer dan 200 m. Helaas komt er wrijving tussen Wildschut en haar coach. Hij verwijt haar onvoldoende inzet te hebben. De onvermijdelijke breuk volgt in 1980.
Het Kanaal over
Wildschut is dermate teleurgesteld dat zij helemaal wil stoppen met zwemmen. Zij besluit om in 1982 af te sluiten met een oversteek van Het Kanaal, een afstand van hemelsbreed 33 km. Dit kan echter maar op een beperkt aantal momenten. Ze wil tevens het record van 7 uur en 40 minuten verbeteren. De English Channel Association (ECA) is de officiële instantie waar je je moet aanmelden. Het is verplicht om één van de 12 ervaren ‘pilots’ als schipper te kiezen.
Na enkele dagen wachten is het dan eindelijk geschikt weer om van start te gaan. In het donker wordt gestart vanaf Dover Beach, met vader Wildschut als coach. Na 8 uur en 44 min. komt zij aan bij Cap Griz Nez. Het doel is bereikt – hoewel niet in een recordtijd – en dit smaakt naar meer. Wildschut besluit om zich te gaan richten op het lange afstanden zwemmen.
Het marathoncircuit
Wildschut schrijft zich in voor deelname aan de gerenommeerde marathons. Met haar vader als begeleider bij wedstrijden en trainingen stapt zij in het internationale marathoncircuit. Ze gaat trainen bij Rapido ’82 en soms ook bij een andere club. De status van professional geeft problemen bij zwembond KNZB. Zij nemen marathonzwemmen en de bijbehorende titel van wereldkampioen niet serieus.
Om überhaupt mee te mogen doen moet Wildschut het eerste seizoen kwalificatiewedstrijden van 10 km. zwemmen. Er is een ingenieus rankingssysteem om het wereldkampioenschap, met punten die jaarlijks behaald kunnen worden bij 5 tot 8 wedstrijden, verdeeld over de hele wereld. De World Professional Marathon Swimming Association (WPMSA) zorgt ervoor dat e.e.a. in goede banen wordt geleidt.
Vuurdoop
Als haar vuurdoop ziet Wildschut de invitatiewedstrijd in Canada, van Grande Anse naar Paspébiac. De zwemmers zijn gratis ondergebracht in een kuuroord. Twee avonden voor de wedstrijddag worden de deelnemers aan het publiek gepresenteerd in de plaatselijke ijshockeyhal. Een dag voor de wedstrijd wordt iedereen overgebracht naar Grande Anse, gelegen aan de overkant van de baai. Ook hier is er weer een heel feest georganiseerd in de ijshockeyhal, met als gevolg dat de zwemmers pas laat in hun bed liggen.
De volgende dag staat Wildschut om 6 uur op en brengt haar spullen en voeding voor de wedstrijd in orde. Het blijkt windkracht 6 te zijn met golven van 4 tot 5 meter. Toch wordt er door de organisatie besloten om te starten. De zwemmers onderhandelen over hun prijzengeld, mocht de wedstrijd gestaakt worden. De wedstrijd wordt zwaar, zo zwaar dat geen enkele van de 8 deelnemers het einde bereikt. Wildschut zet haar carrière in het marathoncircuit voort en weet al in het 1e seizoen wereldkampioen te worden.
Nieuwe recordpoging Het Kanaal
Twee jaar na haar eerste oversteek gaat Wildschut met hulp van haar vader opnieuw proberen om in recordtijd Het Kanaal over te zwemmen. Na de start verlopen de 1e 7 uur perfect, hoewel ze nog wel flink moet sprinten om een mammoettanker te ontwijken. Door de stroming drijft ze het laatste stuk flink af, zodat over de laatste kilometer wel 5 kwartier wordt gedaan. Het record kan daardoor niet meer gehaald worden, als troost is er de beste tijd van het jaar.
Bizarre reisgenoten
In hetzelfde seizoen na de recordpoging zwemt Wildschut ook wedstrijden in het marathoncircuit. Omdat er niets door de organisatie van de wedstrijden wordt geregeld, zorgen (en betalen) de zwemmers hun eigen reis- en verblijfskosten. Vaak wordt geprobeerd om de kosten te drukken, bijvoorbeeld door samen te reizen. Zo rijdt de zwemmer Doug Northway mee naar een wedstrijd met zijn coach en kersverse vrouw.
Na een goede start in het profcircuit is hij aan lagerwal geraakt. Gelukkig heeft zijn vrouw en de bijbel hem er weer bovenop gekregen en vervolgt hij zijn zwemcarrière. Buiten het water zijn de concurrenten elkaars vrienden en 1x per jaar wordt er in Quebec afgesproken in een crêperie. Sporters uit Amerika, Argentinië, Mexico, Egypte, Canada, Nederland, Italië, Soedan, Turkije en Nieuw-Zeeland zitten dan gezellig bij elkaar aan 1 grote tafel.
Moeder natuur als nekkenbreker
De volgende wedstrijd gaat door het 42 km. lange en maximaal 1 km. brede Lake Memphramagog van de VS naar Canada. Een foute koers varen is onmogelijk maar er zijn ook nadelen waaronder de korte golfslag die wordt veroorzaakt door de vele voorbijvarende bootjes. Het zwemmen is ook vrij saai en wat vooral nekt is de berg Mont Orford. Het duurt eeuwig om voorbij de berg te geraken. Een mentale nekkenbreker.
Wildschut heeft het zwaar, maar blijkt op de concurrentie uit te lopen. Aan de overkant van het meer moet voor het publiek nog een rondje van 1 km. worden gezwommen. De juichende mensen geven haar een stoot extra adrenaline. Bij de finish krijgt ze een enorme bokaal uitgereikt omdat ze winnares bij de vrouwen is geworden. In de avond is er een groot feest met prijsuitreiking. Daar worden ook de broodnodige checks uitgereikt. De dag erna is het alweer inpakken en met de auto op weg naar de volgende bestemming.
Mentale kwesties van extreme duursport
In een extreme duursport als marathonzwemmen neemt mentaliteit wel een hele grote plek in. Wildschut meent dat het zwemmen van een marathon 70% mentaal is en 30% fysiek. Voor de trainingen is juist het fysieke belangrijk, om zo sterk mogelijk en technisch zo perfect mogelijk te worden. Ze traint maximaal 3 uur per dag, terwijl marathons tussen de 6 en 11 uur duren. Het is soms een eenzame sport, zowel bij trainingen als in wedstrijden, waar de communicatie heel beperkt is. Dat maakt marathonzwemmen mentaal zwaar. Tijdens het zwemmen is het vooral focussen. Het doel is altijd weer: winnen.
Faam
(foto: Wikipedia)
Wildschut is niet actief bezig met publiciteit, maar om het gevoel te hebben gewaardeerd te worden heb je wel publiciteit nodig. Door de onbekendheid van de sport is het vrijwel onmogelijk om sponsors te krijgen. Wildschut heeft één sponsor die haar zwemspullen levert: Arena.
Herman Willemse, alias De Vliegende Hollander, was de eerste Nederlandse zwemmer die deze tak van sport in de bekendheid bracht. Samen met hem zwommen Mary Kok en Judith de Nijs. Judith was de snelste vrouw van 1964 t/m 1968 en ook nog in 1970, toen Johan Schans de beste bij de mannen was. Na deze zwemmers waren er altijd Hollanders in de wereldtop te vinden. Corrie Ebbelaar werd wereldkampioen in 1973 en Joke van Staveren in 1982, gevolgd door nog meer Nederlandse Wereldkampioenen in het nieuw door de FINA aangenomen Open Water Zwemmen.
(foto: Wikipedia)
In landen als Canada en Egypte is de publiciteit enorm en worden ook lokale sporthelden opgetrommeld om de boel op te luisteren. Voor een wedstrijd zijn er parades door de stad, persconferenties en soms een barbecue met de hoofdsponsoren.
In het Canadese plaatsje Roberval, waar de oversteek van Lac St. Jean wordt georganiseerd, is een museum dat geheel en al is gewijd aan de 32 km. lange zwemoversteek van Péribonka naar Roberval. Wildschut is ook terug te vinden in dit museum. In Nederland is er alleen plaatselijk erkenning. Helaas erkend de KNZB het open water zwemmen niet. Stiekem zou Wildschut van deze instantie graag officiële erkenning hebben.
Coaches
In de begintijd in 1982 is het Joke van Staveren, zelf oud wereldkampioen open water zwemmen, die Wildschut introduceert en haar bij de eerste 2 marathonwedstrijden coacht. Joke kent het wereldje goed, zodat ze al bij de 1e wedstrijd in Atlantic City bij een oude bekende kunnen logeren.
Vader Gé een belangrijke coach. Gé Wildschut is één van de oprichters van Njord ’59 en zwom vroeger open water en speelde waterpolo. De 1e 4 jaren heeft hij Wildschut, waar mogelijk, gecoacht. Daarnaast is er broer Remco. Ook hij is open water zwemmen, maar dan op de schoolslag. Hij doet ook mee aan triatlons en speelt hij hoofdklasse waterpolo. Met zijn ervaring als triatlonatleet kan hij zich goed verplaatsen in de gedachtengang van Wildschut en is hij heel slim op tactisch gebied.
In 1985 krijgt Wildschut een relatie met Jaap, de beste vriend van Remco. Jaap is waterpoloër, maar hij heeft geen ervaring met marathonzwemmen. Hij kan goed communiceren met de pilot en hij weet Wildschut te vermaken met de nodige grappen. Soms wordt er gereisd zonder coach en moet deze nog ter plekke gevonden worden. Sommige organisaties van wedstrijden beschikken over een aantal mensen die bereid zijn om dat te doen.
Een stille kracht op de achtergrond is moeder Loes. Zij heeft vader Gé op de zwemvereniging ontmoet. Ze zwom wedstrijden en speelde ook waterpolo. Zij zorgt thuis voor de juiste voeding en de juiste supplementen. Destijds stond het gebruik van voedingssupplementen nog in de kinderschoenen. Moeder Loes is hierin vooruitstrevend.
De begeleiding bij het marathonzwemmen is erg belangrijk. De coach heeft een vrij divers takenpakket:
Koers
De coach bepaalt de juiste koers, in samenspraak met de schipper. Daarbij is wel wat overredingskracht bij nodig, maar de coaches die Wildschut tot haar beschikking had; haar vader, broer Remco en vriend Jaap, waren hierin voldoende bedreven. Zij konden de schippers altijd goed bewerken, zodat de beste koers werd gevaren om zo hoog mogelijk te eindigen.
Voeding
Voor elke wedstrijd wordt het voedingsschema besproken. Hiervan kan, afhankelijk van de omstandigheden van worden afgeweken. De coach bepaalt of er extra voeding ingelast moet worden of dat het schema of de inhoud aangepast moet worden.
Mentaal oppeppen
Als zwemmer ben je niet in staat om te communiceren, behalve als je stil ligt en gaat watertrappen. Niet kunnen communiceren kan erg frustrerend zijn voor zowel de zwemmer als de coach. De mentale begeleiding is voor iedere zwemmer anders. Wildschut is vooral gebaat bij informatie over de positie van andere zwemmers en ook af en toe een mop op het schoolbord vindt ze belangrijk.
Tactische en technische aanwijzingen
Tactiek is bijzonder belangrijk. Er zijn tactieken om je concurrent te lossen door op het juiste moment te eten, of de stroming zoveel mogelijk te vermijden of juist op te zoeken. Je kunt een mentale tik uitdelen aan de tegenstander, of juist samenwerken met een concurrent. Verder dient de zwemtechniek in de gaten gehouden worden.
Er wordt in het boek de lastige wedstrijd Atlantic City Around the Island Swim uitgebreid beschreven, waardoor nog beter de onmisbare taak van de coach naar voren komt. Wildschut finisht uiteindelijk als 4e en als 2e vrouw. Daarnaast worden er 2 wedstrijden in Egypte besproken. De 1e wedstrijd zwemt zij vanaf het plaatsje Ismalia door het Suezkanaal en de 2e wedstrijd start vanaf Port Saïd, eveneens door het Suezkanaal. Een 3e wedstrijd door de Nijl wordt vanwege de slechte hygiënische omstandigheden afgezegd.
Grenzen verleggen: de dubbele marathon
Wildschut wil haar grenzen verleggen en vindt een uitdaging in de zwemmarathon van Lake St. John. De organisatoren hebben besloten om de afstand te verdubbelen. Het meer moet nu zowel heen als terug afgelegd worden. Een afstand van 64 km, maar ook het prijzengeld is verdubbeld.
Na allerlei VIP-aangelegenheden kan er uiteindelijk op zaterdagavond worden gestart. Dat betekent dat het eerste stuk in het donker moet worden gezwommen. Gelukkig zijn er overal bootjes en lichtboeien, zodat de kans op verdwalen klein is. Na ongeveer 15 uur gezwommen te hebben is Wildschut het zat. Gelukkig is de haven in zicht en staat het publiek enthousiast te klappen en te juichen. Na 19 uur en 5 minuten bereikt Wildschut als 3e en als 1e vrouw de finish.
Een jaar later waagt Wildschut zich opnieuw aan de dubbele marathon. Onderweg wordt zij gevoed met babytoetjes met druivensuiker erin. De race lijkt prima te verlopen, hoewel ze de voeding toch wel erg vies vindt. Ze wordt erg misselijk van de voeding en moet zelfs overgeven.
Hoewel beroerd probeert Wildschut toch de helft van de marathon uit te zwemmen, zodat zij haar startgeld kan incasseren. Bij het keerpunt wordt zij uit het water gehesen en naar het ziekenhuis vervoerd. Later blijkt dat zij een voedselvergiftiging had opgelopen.
Een turbulent jaar
Na haar afstuderen in 1987 van HBO Logopedie/Akoepedie besluit Wildschut om 2 jaar te gaan trainen en te studeren aan de University of California Santa Barbara (USCB). Hier traint zij 2x 2 uur per dag en ze vindt het heerlijk om in een team te kunnen zwemmen. Ook pakt zij het waterpolo weer op, hoewel ze vanwege haar leeftijd niet mee mag doen met wedstrijden.
Dan volgt het vreselijke bericht dat haar vader ongeneeslijk ziek is. Vier jaar eerder was er kanker geconstateerd in de dikke darm, maar na een eerder herstel, blijkt de kanker te zijn uitgezaaid en is er niets meer aan te doen. Hoewel Wildschut direct naar huis wil gaan vinden haar ouders het nog niet nodig. In juni gaat zij naar huis, waar zij een sterk vermagerde vader in bed aantreft.
Vader Gé wil dat Wildschut samen met broer Remco gewoon in het open water circuit doorgaat. Ze reizen naar Canada voor 3 wedstrijden. In Memphramagog wint Wildschut bij de vrouwen. Dan is het door naar Lake St. John. Inmiddels is haar vader in coma geraakt en kort daarna hoort zij dat haar vader rustig is ingeslapen. Uiteraard gaan Wildschut en haar broer direct terug naar Nederland.
Na enkele weken thuis vertrekt zij met vriend Jaap terug naar de Verenigde Staten om nog wedstrijden te zwemmen in Atlantic City en Mexico. In Atlantic City wordt een overwinning gehaald. Na een herstelperiode in Santa Barbara is er de wedstrijd in Cancun, Mexico. Het is een driehoek in zee over 35 km en met ongunstige omstandigheden voor Wildschut. Het wordt een zware dobber van ruim 10,5 uur.
Aansluitend gaat het paar terug naar Santa Barbara. In de winter, als haar geld op is, komt Wildschut terug naar Nederland. Zij vindt een baan als administratief medewerker bij WITCO, een bedrijf waar vaseline en oliën worden geproduceert. Deze werkzaamheden zijn goed te combineren met de 20 uur training per week, waarin zij zich voorbereidt op de volgende reeks wedstrijden.
Avontuur in Argentinië
Samen met collega-zwemster Irene van der Laan vertrekt Wildschut op een goedkoop ticket naar Argentinië. Dat betekent wel een hoop tussenstops, maar enkele omzwervingen komen ze aan in Santa Fé, midden in Argentinië. In plaats van 2 wedstrijden blijkt er maar 1 wedstrijd te zijn. Dat scheelt uiteraard behoorlijk in de inkomsten.
Het meenemen van een coach was te duur. Gelukkig vindt Wildschut haar coach in de lobby van het hotel. Hij wordt uitgebreid geïnstrueerd. De Maraton Acuatica vindt plaats in de Rio Coronda. Door de stroming gaat het zwemmen in een hoog tempo. Het water is bloedheet, soms wel 30 graden. Uiteindelijk finisht Wildschut als tweede vrouw achter Irene van der Laan.
Omdat de 2e wedstrijd niet doorgaat gaan beide dames maar vakantie vieren. Gelukkig kunnen ze terecht bij een oud-studiegenoot van Wildschut. Helaas maken ze in Buenos Aires een beroving mee. Voor het vervolg van hun vakantie kunnen ze in het huis van een medezwemmer in de badplaats Mar del Plata terecht. Aansluitend wordt er teruggevlogen naar Nederland. Het geld is op!
De beste koers
Bij het zwemmen van een marathon spelen verschillende elementen een rol. Mentale kwesties, begeleiding en tactiek zijn erg belangrijk. Daar komen dan ook de pilots in de volgboten bij, die de praktische taak hebben om de beste koers te bepalen. Soms gaat dat wel goed en soms niet. De medewerking van een pilot is wel cruciaal.
Het volgende avontuur is op het eiland Capri in Italië. Met vliegtuig en trein reizen Wildschut en Jaap naar Napels. In Napels is het gevaar van beroving levensgroot en toch loopt het ook hier fout met een, gelukkig kleine beroving. Het tweetal reist zo snel mogelijk door naar Capri.
De marathon Capri-Napoli wordt gesponsord door een krant, hetgeen zorgt voor veel publiciteit. De route is 33 km. en eindigt langs de kust van Napoli. Twee jaar geleden haalde Wildschut een stunt uit. Zij had opnieuw geluk met haar pilot die, in tegenstelling tot enkele andere pilots, voor de juiste koers koos. Zo eindigde zij als 3e overall en als 1e bij de vrouwen.
Dit jaar gaat het niet zo lekker. Wildschut heeft een minder goede voorbereiding achter de rug. Gelukkig kan zij aansluiten bij enkele andere zwemmers. Bij de finish blijkt Wildschut wederom wel de 1e vrouw te zijn bij de professionals. Later blijkt dat de Belgische Annemie Landmeters bij de amateurs een snellere tijd heeft gezwommen. Toch krijgt Wildschut tijdens de prijsuitreiking twee flinke bekers en de nodige Italiaanse lires.
Stoppen met een lach
Wildschut heeft besloten te stoppen, maar twee dingen doen haar beslissen om er toch nog een jaar aan vast te knopen: een uitnodiging voor de dubbele oversteek Lake St. John in Canada en de komende officieel door de FINA erkende Europese Kampioenschappen (EK). Zij krijgt eindelijk erkenning van de KNZB nu zij als professional mee mag doen aan het EK.
Broer Remco gaat mee als coach naar St. John. het water blijkt kouder dan verwacht en Remco lukt het om van alle kanten warm water te krijgen om de voeding mee aan te lengen. Wildschut heeft het zwaar, maar gelukkig komt zij erachter dat alleen het midden van het meer koud is. Ze overleeft de heenweg en op de terugweg lukt het zelfs nog om een mannelijke deelnemer in te halen. Uiteindelijk finisht Wildschut als 1e bij de vrouwen.
Het EK is al 3 weken later in Stari Grad, het eerste EK onder de vlag van de FINA. Wildschut is nog niet goed hersteld van de dubbele marathon, maar het lukt haar om door de medische test te komen. Ze wil persé starten. Na 12,5 km door rustig water krijgt ze hoge golven tegen zich en dat vergt de nodige kracht. Wildschut’s lijf protesteert heftig. Ze bereikt uiteindelijk wel de finish en wordt 4e.
Het is het einde van een carrière met veel pieken, waaronder 6x het Wereldkampioenschap, maar ook enkele dalen. Wildschut heeft het gevoel dat ze alles eruit heeft gehaald wat erin zat.
Een ongeluk zit in een onzichtbaar hoekje
Als onderdeel van haar aftrainen doet Wildschut mee aan de 16 km. van Sluis. Na zo’n 10 km. blijkt er een zwemmer gezonken te zijn. Zwemmers die in de buurt zijn, maar ook mensen op de kant duiken naar beneden om te gaan zoeken. Uiteindelijk wordt hij gevonden en de medici ter plaatse en in het ziekenhuis lukt het om hem weer volledig op de been te krijgen. Waarschijnlijk was de zwemmer onderkoeld en hebben zijn coaches dit niet onderkend.
Aftrainen
Je kunt niet zomaar stoppen. Er moet eerst gedegen afgetraind worden en een invulling worden gegeven aan een nieuw pad. Langzaam wordt het aantal zwemtrainingen afgebouwd en gedeeltelijk vervangen door waterpolotrainingen met het dames 1 team van Rapido ’82. Door zwangerschap stopt Wildschut tijdelijk, door daarna mee te gaan ballen in het 2e en 3e team.
Nu het open water zwemmen serieuzer wordt genomen, door verschillende afstanden op het EK op te nemen en daarnaast een Wereldkampioenschap programma, komt Nederland voor de dag met goede zwemmers als Hans van Goor, Edith van Dijk en Wendy Kater. Wildschut fungeert nu als begeleidster van Kater op de 25 km. Ze kan de zwemmers goede adviezen geven door haar uitgebreide ervaring. Daarnaast doet ze soms mee met de 1 km. voor masters.
In de loop van de jaren blijven de goede resultaten komen:
- Edith van Dijk zwemt jarenlang aan de wereldtop, waarbij ze 3x de World Cup verovert, 4x de wereldtitel op de 25 km. en 2x op de 10 km.
- De meest recente wereldkampioene 25 km. is Linsy Heister in 2010
- Maarten van der Weijden wint Olympisch goud in 2008 in Beijing op de 10 km., de eerste maal dat dit onderdeel op het programma van de Olympische Spelen staat. Dit zorgt voor een enorme doorbraak op publicitair gebied voor het open water zwemmen.
Leven zonder zwemmen
Wildschut woont inmiddels samen met Jaap. Het lukt haar om haar werk bij WITCO te combineren met de opbouw van een Logopedie-praktijk. In 1994 krijgt het paar dochter Lisa en in 1997 zoon Stan.
Door alle verantwoordelijkheden, minder bewegingsvrijheid en een jaar niet kunnen sporten krijgt Wilschut depressieve gevoelens. Ze vraagt zich ook af hoe het komt dat ze niet zo’n hoge pet van zichzelf had. Dat had te maken met het ontbreken van erkenning door onder meer de KNZB, maar ook de negatieve uitspraken van oud-trainer George Sieverdink. Niet de prestaties op zich, maar het proces dat haar er naar toe leidde hebben haar mentaal gevormd.
Gelukkig is Wildschut haar depressie te boven gekomen dankzij haar huisarts. Enkele jaren later komt zij, na terugval, in aanraking met Mindfulness. Ze hervond zichzelf weer en besloot haar verhalen op te schrijven om deze te delen met anderen.
Discipline en vrijheid
Om ver te komen in de sport of om sowieso succesvol te zijn is discipline nodig. IJzeren discipline tijdens de trainingen en discipline in het dagelijks leven. Wildschut kreeg er veel geestelijke vrijheid voor terug. Bij alles in haar leven stond sport voorop. Alles werd rond haar sportactiviteiten gepland, soms noodzakelijkerwijs op onmogelijke tijdstippen.
Op het laatst werd het door omstandigheden te lastig om zich volledig te focussen op het zwemmen. Wildschut heeft naast logopedie een weg gekozen van luistertherapie: Audio-Psycho-Fonologie volgens de Tomatis Methode, een methode die anders is dan gewoon en die niet op alle fronten wetenschappelijk is bewezen.
Haar motto is: Durf te geloven in wat je doet, leef op de manier die jij wilt. Kies zelf een pad en bewandel dat zo goed mogelijk. Discipline en vrijheid!
Het boek wordt afgesloten met twee bijlagen:
- Overzicht wedstrijden 1983-1989
- Sportieve carrière